80 lat temu, w dniach 3 i 4 listopada 1943 r., Niemcy przeprowadzili w obozie koncentracyjnym na Majdanku i obozach pracy przymusowej w Trawnikach i Poniatowej największą w historii II wojny światowej masową egzekucję.

Dokonana pod kryptonimem „Erntefest” masakra około 42 tysięcy żydowskich dzieci, kobiet i mężczyzn była ostatnim aktem eksterminacji Żydów w Generalnym Gubernatorstwie – operacji „Reinhardt”, która pochłonęła blisko 2 miliony ofiar, głównie Żydów polskich, ale też deportowanych z wielu państw europejskich.

W 80. rocznicę akcji „Erntefest” będziemy obecni w trzech miejscowościach, w których odbyły się egzekucje – w Lublinie, Trawnikach i Poniatowej. Zaplanowane przez nas prezentacje, wykłady, zajęcia edukacyjne i wydarzenia o charakterze artystycznym upowszechniają wiedzę o dokonanej na Lubelszczyźnie eksterminacji ludności żydowskiej, zwracają uwagę na mniej znane miejsca związane z realizacją operacji „Reinhardt” i są okazją do tego, by wraz z lokalnymi społecznościami oddać hołd pomordowanym.

Wstęp na organizowane przez nas spotkania jest wolny. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc obowiązują zgłoszenia udziału w próbie otwartej fragmentu monodramu (centrum@majdanek.eu) oraz konferencji naukowej (konferencja@majdanek.eu).

PROGRAM

Lublin
3 listopada

11:00 Państwowe Muzeum na Majdanku
Ceremonia upamiętniająca ofiary akcji „Erntefest”
Miejsce spotkania: parking przy Mauzoleum

12:00 Centrum Obsługi Zwiedzających PMM
„A hejm. Do domu” – próba otwarta fragmentu monodramu Jolanty Deszcz-Pudzianowskiej, aktorki Teatru im. J. Osterwy w Lublinie
„A hejm. Do domu” to przejmująca artystyczna opowieść o więźniarce Majdanka Poli Braun – popularnej artystce przedwojennej Warszawy, która zginęła 3 listopada 1943 r.

---

Trawniki
3 listopada

15:30 Złożenie kwiatów przy Pomniku Ofiar Niemieckiego Obozu Pracy w Trawnikach

16:00 Gminny Ośrodek Kultury w Trawnikach
Panel poświęcony historii obozu pracy
- Sebastian Różycki, Marek Michalski „Wykorzystanie Systemów Informacji Przestrzennej w rekonstrukcji obozów w Trawnikach: potencjał historyczny i propozycje upamiętnienia”
- Krzysztof Tarkowski „Plany obozu pracy dla Żydów w Trawnikach z lat 1942–1944”
- Bartholomäus Fujak (IBB) „Trawniki - idealne miejsce do pedagogiki pozaszkolnej nie tylko dla polskich grup"

---

Poniatowa

2–30 listopada
plac przed Kino Teatrem Czyn
Prezentacja wystawy plenerowej pt. Zagłada Żydów w ramach niemieckiej akcji „Reinhardt”

4–5 listopada
Kino Teatr Czyn
Konferencja naukowa pt. Ekonomia Zagłady: Eksterminacja i eksploatacja gospodarcza Żydów w ramach akcji „Reinhardt”

sobota, 4 listopada

15.00–16.00 Zwiedzanie wystawy plenerowej pt. Zagłada Żydów w ramach niemieckiej akcji „Reinhardt”

16.00–16.30 Powitanie uczestników konferencji – Paweł Karczmarczyk, burmistrz Poniatowej
Wprowadzenie do konferencji – Tomasz Kranz, dyrektor Państwowego Muzeum na Majdanku

16.30–17.50 Key lecture: Andrzej Żbikowski „Warszawscy Żydzi w obozach na Lubelszczyźnie po powstaniu w getcie warszawskim”

niedziela, 5 listopada

9:00 Debata pt. Akcja „Reinhardt”: organizacja, obozy, ofiary / Paneliści: Andrzej Żbikowski, Martyna Grądzka-Rejak, Dariusz Libionka (dyskusja będzie transmitowana on-line)

10.30–11.00 Jakub Chmielewski „Obozy pracy przymusowej wokół Sobiboru”

11.30–12.00 Sebastian Różycki, Marek Michalski „Rekonstrukcja topografii obozu pracy dla Żydów w Poniatowej z wykorzystaniem danych przestrzennych”

12.00–12.30 Artur Podgórski „Działalność gospodarcza W.C. Többensa w niemieckim obozie pracy przymusowej w Poniatowej w 1943 r. ”

12.30–13.00 Wojciech Lenarczyk „«Erntefest». Zagłada ostatnich Żydów na Lubelszczyźnie”

13:30
Pomnik Pamięci Więźniów Niemieckiego Obozu Pracy w Poniatowej
Ceremonia upamiętniająca ofiary niemieckiego obozu pracy dla Żydów w Poniatowej i operacji „Erntefest”

6 listopada
Bezpłatne zajęcia dla uczniów szkół w Poniatowej poświęcone tematyce historii drugiej wojny światowej i Holokaustu, przygotowane w oparciu o wystawę pt. Zagłada Żydów w ramach niemieckiej akcji „Reinhardt”